لاستیک طبیعی چیست؟
لاستیک طبیعی یک ماده طبیعی است که از رویش برخی گیاهان مانند درخت کاؤچو به دست می‌آید. این نوع لاستیک به طور طبیعی در سیاق رویش گیاهان تولید میشود و بعد از استخراج بوسیله خراش های دقیق و منظمی که روی درخت ایجاد میشود، پس از فرآیندهای لازم به صورت نهایی به محصولات لاستیکی مورد استفاده تبدیل میشود.
لاستیک طبیعی به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند انعطاف‌پذیری، ارتجاع، مقاومت در برابر سایش و تحمل وزن بالا، بسیار مورد استفاده در صنایع مختلف مانند خودروسازی، صنایع لباس، صنایع ورزشی و … استفاده میشود.
لاستیک طبیعی از لاتکس یا کاؤچو به دست می‌آید که از درخت کاؤچو استخراج میشود. این لاتکس پس از پردازش‌هایی مانند تعیین وزن مخصوص، تصفیه و فرآیندهای دیگر به صورت نهایی به محصولات لاستیکی تبدیل میشود
لاستیک طبیعی بعنوان یک محصول کشاورزی شناخته می شود که کاربردآن در تهیه و ساخت محصولات متنوع استفاده می شود
ازمهمترین خانواده ی درختان در تولید لاتکس میتوان به FICUS,HEVEA اشاره کرد که در مناطق کاملا گرمسیر رشد میکنند.
برخی از اسامی تجاری شناخته شده برای لاستیک طبیعی عبارتند از:
- **هایلند (Hevea)**: این یکی از اسامی معروف برای لاستیک طبیعی است که از درخت لاتکس هایلند (Hevea brasiliensis) به دست می‌آید.
- **لاتکس**: این نام عمومی‌تری برای لاستیک طبیعی است و از درختان لاتکس بدست می‌آید.
- **گوم ارباب**: این یکی دیگر از اسامی محلی برای لاستیک طبیعی است که در برخی مناطق استفاده میشود.
- **کاؤچو**: این نام متداول در برخی مناطق جهان برای لاستیک طبیعی است که از درخت کاووچوک به دست می‌آید.
همه این اسامی تجاری به لاستیک طبیعی اشاره دارند که از منابع گیاهی، به ویژه از درختان لاتکس، به دست می‌آید و در صنایع مختلف از جمله تولید لوازم خانگی، لوازم پزشکی و صنایع خودروسازی استفاده میشود.
مراحل فرآیندسازی:
برداشت لاتکس:
در این مرحله، لاتکس از درخت‌های کاوچو برداشت میشود. برای برداشت لاتکس، درخت‌های کاوچو با چاقوهای ویژه خراش داده می‌شوند تا لاتکس آنها به در ظرف های مخصوص جمع‌آوری شوند.
پالایش لاتکس:
لاتکس جمع‌آوری شده نیاز به پالایش و تصفیه دارد تا از ناخالصیها و ذرات خارج شود. این مرحله شامل استفاده از فیلترهای مختلف و فرآیندهای شیمیایی گوناگونی میباشد.
تهیه ورقهای لاستیک:
لاتکس پالایش شده سپس به صورت ورقها یا بلوک‌های لاستیکی تهیه میشود. این مرحله شامل فرآیندهای فشرده‌سازی و خشک کردن میشود.
فرآیند تولید:
ورقهای لاستیکی سپس به محصولات نهایی مانند لاستیک‌های صنعتی، لاستیک‌های خودرویی و … تبدیل می‌شوند. این مرحله شامل فرآیندهای شکل‌دهی، تراشکاری و پرس‌کاری است.
این تنها یک توصیف کلی از مراحل فرآیند سازی لاستیک طبیعی است و هر مرحله ممکن است شامل زیرمراحل بیشتری باشد
دراینجا برای مثال به پالایش لاتکس میپردازیم:
۱. سرند کردن (Screening):
در این مرحله، لاتکس از ذرات بزرگتر و ناخالصیها جدا میشود. این فرآیند معمولاً با استفاده از صفحات سرند یا تجهیزات مشابه صورت می‌گیرد.
۲. رقیق کردن (Centrifugation):
در این مرحله، لاتکس به وسیله یک مرکزگریز از ذرات سنگین‌تر دیگر جدا میشود. این فرآیند بهبود کیفیت لاتکس را افزایش می‌دهد.
۳. پرس‌کردن (Pressing):
در این مرحله، لاتکس تحت فشار قرار داده میشود تا اضافات و آب آن خارج شود. این فرآیند باعث تمیز شدن و کیفیت بهتر لاتکس میشود.
۴. تصفیه شیمیایی (Chemical Purification):
در برخی موارد، برای حذف ناخالصیها و ذرات دیگر، از فرآیندهای شیمیایی مانند استفاده از اسیدها یا بازها برای تصفیه لاتکس استفاده میشود.
این فرآیندها به صورت ترکیبی و با توجه به نیازهای خاص هر کارخانه‌ی تولید کننده لاستیک طبیعی انجام میشود.
چند کشور پیشرو در صنعت لاستیک سازی طبیعی عبارتند از:
- **تایلند**: تایلند یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان لاستیک طبیعی در جهان است و دارای منابع غنی از درختان لاتکس است.
- **اندونزی**: اندونزی نیز یکی از کشورهای پیشرو در تولید لاستیک طبیعی است و دارای سطح بالایی از کشت و تولید لاستیک از درختان لاتکس است.
- **مالزی**: مالزی نیز یکی از کشورهای مهم در تولید لاستیک طبیعی است و دارای منابع بزرگی از درختان لاتکس میباشد.
- **ویتنام**: ویتنام نیز یکی از کشورهای پیشرو در تولید و صادرات لاستیک طبیعی است و دارای کشت و تولید گسترده این محصول است.
این کشورها به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و منابع طبیعی غنی، از جمله درختان لاتکس، در تولید و صادرات لاستیک طبیعی پیشرو هستند.
برخی از مزیت های لاستیک طبیعی:
قیمت اقتصادی
منعطف بودن در دمای پایین
مقاومت در برابر آب و سیالات غیر اسیدی
مقاومت در برابر ضربه
مقاومت در برابر فشار
برخی از معایب لاستیک طبیعی:
مقاومت کم در برابر اسیدها
مقاومت کم در برابر حرارت و روغن
مقاومت کم در برابر نور خورشید
